Một số đứa bé khi sinh ra đã có trên da một vết màu được gọi là bớt bẩm sinh. Chúng có thể xuất hiện trong vài tuần đầu tiên sau khi sinh. Các vết bớt thường có màu nâu xám, vàng, xanh, hồng hay đỏ. Khoảng hơn 10% trẻ con có các vết bớt này. Chúng được tạo thành do sự kết tụ lại của các mạch máu. Chúng có thể phẳng hay ghồ ghề, màu hồng, màu đỏ hay xanh nhạt.
2 Nguyên nhân gây ra bớt bẩm sinh?
Tại sao lại có bớt? Nguyên nhân chính xác cho đến lúc này vẫn chưa được biết rõ. Hầu hết các vết bớt không di truyền, cũng như chúng không phải do bất cứ ảnh hưởng nào trong quá trình mang thai của bà mẹ.
Bớt có nhiều dạng khác nhau. Một số dạng thông thường nhất là marcular stains, hemangiomas, và port wine stain.
Macular stain:
Là những vết có màu hồng nhạt. Chúng là những dạng thông thường nhất của bớt. Dạng bớt này còn được gọi là “nụ hôn của thiên thần” nếu chúng nằm trên trán hoặc trên mí mắt. Nếu nằm trên lưng hoặc trên cổ, chúng được gọi là “vết cò mổ”. Chúng cũng có thể nằm trên đầu mũi, trên môi hoặc bất kỳ vị trí nào khác trên cơ thể. Chúng có màu hồng và phẳng. “Nụ hôn của thiên thần” hầu hết sẽ biến mất ở tuổi lên hai, nhưng “vết cò mổ” thì tồn tại cho tới lớn. Các vết bớt này vô hại và không cần điều trị.
Hemangiomas:
Thuật ngữ “hemagioma” được dùng để mô tả nhiều dạng phát triển khác nhau của mạch máu. Hầu hết các bác sỹ thường sử dụng từ “hemangiomas” hơn là từ “birthmark”. Các vết bớt này thường không xuất hiện ngay sau khi sinh mà sẽ xuất hiện trong vòng vài tuần đầu tiên sau khi sinh.
Hemangiomas thường được chia làm hai dạng : Strawberry hemangiomas và cavernous hemangiomas.
Strawberry hemangioma: là những vết bớt hơi dầy lên , có màu đỏ sáng do các mạch máu bất thường nằm sát da.
Cavernous hemangioma: Là những vết bớt có màu xanh, là do các mạch máu bất thường nằm sâu dưới da.
Thông thường, một đứa trẻ chỉ có một hemangioma, nhưng cũng có một số trường hợp có hai hoặc ba vết. Rất hiếm gặp trường hợp trẻ sơ sinh có nhiều bớt hemangioma. Không giống như những vết bớt khác, hemangioma phát triển rất nhanh. Chúng phát triển khoảng trong vòng 6 tuần đầu sau khi sinh và kéo dài cho đến khoảng một năm. Hầu như rất ít gặp trường hợp vết có đường kính lớn hơn 23 inches. Sau năm đầu tiên, hemangioma ngừng phát triển. Chúng bắt đầu chuyển sang màu trắng và từ từ co lại. Bớt hemangioma trở nên bằng phẳng trong khoảng từ năm đến chín tuổi, nhiều trường hợp, chúng sẽ biến mất. Chưa ai biết được các bớt hemangioma phát triển rộng ra hoặc biến mất hoàn toàn như thế nào.
Các biến chứng của Hemangiomas:
Thông thường, hemamgioma phát triển hay biến mất một cánh nhanh chóng có thể gây đau hoặc lở loét. Thường các vết lở này gây đau và có thể bị nhiễm trùng. Tốt nhất là bạn nên đến bác sỹ và rửa sạch vết thương, băng lại bằng gạc chống nhiễm trùng.
Hemangioma nếu mọc trên bộ phận sinh dục nữ, trực tràng, gần mắt, mũi hay miệng có thể gây nguy hại. Bớt hemangioma nên được các bác sỹ theo dõi cẩn thận và có phương pháp điều trị thích hợp.
Các bậc cha mẹ thường cho rằng bớt hemangioma dễ bị chảy máu. Các vết bớt này trông có vẻ như rất dễ bị chảy máu, tuy nhiên, thường không phải thế. Chảy máu chỉ xảy ra khi bị tổn thương. Nếu hemangioma bị chảy máu, hãy xem nó như một vết thương bình thường, rửa sạch bằng xà phòng hoặc oxy già và băng chúng lại. Nếu vết thương không cầm máu, bạn nên đi gặp bác sĩ.
Bớt hemangioma không to ra trong vòng một hai ngày. Nếu điều này xảy ra, bạn nên đến bác sĩ để xem xét.
Điều trị bớt hemangiomas:
Khi thấy vết bớt xuất hiện trên da của trẻ con, nên đưa chúng đến cho bác sỹ xem xét càng sớm càng tốt, để có sự chẩn đoán chính xác và đưa ra cách thức điều trị nếu cần thiết.
Thật không dễ dàng cho các bậc cha mẹ để ngồi nhìn bớt hemangioma tiến triển, hoặc chờ đợi chúng biến mất mà không làm bất cứ việc gì. Tuy nhiên, hầu hết các bớt hemangioma không cần phải điều trị, tự chúng sẽ tiêu dần và biến mất.
Có nhiều cách để điều trị bớt hemangioma, nếu cần thiết. Không có phương pháp điều trị nào là tuyệt đối an toàn và tuyệt đối hiệu quả. Bác sỹ sẽ cân nhắc để hạn chế tối đa những rủi ro có thể xảy ra.
Cách điều trị các bớt hemangioma là dùng các loại thuốc có chứa corticosteroid để thoa lên da hoặc sử dụng thuốc uống. Cách điều trị này đòi hỏi thời gian lâu và lặp lại nhiều lần. Một số tác dụng phụ đi kèm như giảm phát triển, tăng lượng đường trong máu, tăng huyết áp, đục thủy tinh thể và dễ nhiễm trùng.
Laser có thể ngăn chặn sự phát triển và loại bỏ những bớt hemangioma này. Hemangiomas với những vết lở không lành cũng có thể điều trị được bằng các kỹ thuật laser mới.
PortWine Stains (Bớt màu rượu đỏ):
Portwine stains là một dạng khác của bớt bẩm sinh, xảy ra khoảng 3 trên 1000 đứa trẻ. Thỉnh thoảng, nó còn được gọi là nevus flammeus hay capilllary hemangioma.
Portwine stains xuất hiện lúc sinh ra. Chúng có màu hồng, đỏ hay đỏ tía nhạt và phẳng. Chúng hầu hết được tìm thấy ở mặt, cổ, tay hoặc chân và có nhiều kích cỡ khác nhau. Không giống như hemangioma, portwine stains sẽ lớn dần khi đứa trẻ lớn lên. Theo thời gian, portwine stains sẽ trở nên dầy hơn phát triển thành một mụn thịt nhỏ. Portwine stains không tự biến mất, chúng tồn tại theo suốt cuộc đời.
Các biến chứng của Portwine stains:
Portwine stains, đặc biệt là trên mặt, mang lại những rắc rối về tình cảm, xã hội và kinh tế. Portwine stains nếu xuất hiện trên trán, mí mắt hay cả hai bên khuôn mặt có thể liên quan đến bệnh tăng nhãn áp (glaucoma), làm tăng áp lực của mắt mà nếu không được điều trị, có thể dẫn đến chứng mù lòa. Tất cả trẻ sơ sinh nếu xuất hiện các dạng vết bớt này thì nên đi xét nghiệm mắt và não.
Điều trị các vết bớt Port wine stain:
Sử dụng mỹ phẩm để che phủ các vết bớt được xem là cách làm thông thường nhất. Và bác sỹ có thể cho bạn lời khuyên về việc sử dụng loại mỹ phẩm nào là cần thiết cho vết bớt của bạn.
Nhiều phương pháp điều trị khác nhau đã từng được áp dụng trong quá khứ, nhưng chưa có phương pháp nào tối ưu cả.
Một số kỹ thuật laser mới gần đây đã đem lại những hiệu quả rất tốt và hạn chế tối đa rủi ro. Để có kết quả tốt nhất, việc điều trị nên tiến hành càng sớm càng tốt, thậm chí ngay cả lúc còn ẳm ngửa. Việc điều trị bằng laser được thực hiện nhiều lần, mỗi lần cách nhau khoảng hai tháng. Khoảng 25% bệnh nhân bị portwine stains có thể xóa sạch, 70% bệnh nhân có vết bớt được cải thiện hơn. Vì không hiểu điều này nên các bệnh nhân thường không quan tâm lắm đến liệu pháp trị bệnh bằng tia laser.
Cũng có thể xảy ra nhiều rủi ro khi điều trị bằng laser. Màu sắc của vết có thể đậm lên hoặc nhạt bớt, để lại những mảng màu vàng nhạt hoặc màu trắng trên da, nhưng điều này không thường xảy ra. Có thể bị sưng, bị đóng mài hoặc chảy máu chút ít. Nhưng điều này cũng không thường xuyên và có thể điều trị dễ dàng. Phương pháp mài mòn cũng được sử dụng, nhưng hiếm.
Các vết bớt bẩm sinh sẽ không biến mất nếu không được điều trị . Và bác sĩ cũng đang nghiên cứu thêm về nguyên nhân và các phương pháp điều trị cho tất cả các dạng của loại bớt này.
